Jak usprawniać spostrzeganie wzrokowe dziecka

Prawidłowy rozwój mowy dziecka, a w późniejszym okresie nabywania i doskonalenia umiejętności  czytania i pisania, zależy od wielu czynników, między innymi od sprawnego działanie analizatora wzrokowego. Dlatego tak ważne jest, by jak najszybciej rozpoznać zaburzenia i rozpocząć usprawnianie.

Kiedy możemy podejrzewać, że nasze dziecko ma zaburzone funkcje spostrzegania wzrokowego?

Jeśli w wieku przedszkolnym przejawia trudności:

• w różnicowaniu kształtów graficznych,
• w zapamiętywaniu i odwzorowywaniu z modelu lub z pamięci,
• w rozróżnianiu znaków  i przedmiotów zbliżonych wielkością lub kształtem.

Jeśli w wieku szkolnym:

• rozumie znaczenie litery i cyfry jako symbolu, a mimo to posługuje się nimi nieprawidłowo jako znakiem graficznym,
• myli litery  a - o, m - n, l – f i l – ł , e – c, ponieważ nie dostrzega niewielkich różnic w obrazie graficznym tych liter,
• myli  litery o kształcie zbliżonym, a różnym położeniu w stosunku do osi pionowej, np: p - g, d - b lub osi poziomej, np: u - n, b - p, d – g,
• odwraca kolejność liter w wyrazach, np. kot – tok,
• opuszcza elementy graficzne,
• pisze litery wybiegające poza linie, nierówne, jakby rozchwiane,
•  łuki przekształca w kąty rozwarte lub ostre,
• robi za duże lub za małe odstępy między literami.

Dzieci z całościowo obniżonym poziomem spostrzegania mają poważne kłopoty z rozróżnianiem wszelkich kształtów. Nie mogąc rozróżnić kształtów pojedynczych liter, znacznie gorzej radzą sobie z graficznym układem liter w wyrazie. W konsekwencji tego, w późniejszych latach obserwuje się trudności w nauce, pojawiają się liczne błędy ortograficzne. Dlatego warto, od najmłodszych lat, kierować spostrzeżeniami dziecka, wymyślać zabawy angażujące tę funkcję. W jaki sposób?

Zabawy rozwijające spostrzeganie wzrokowe

Zwracajmy uwagę na różne szczegóły w otoczeniu, zachęcajmy do zabaw takich jak rysowanie, budowanie i konstruowanie według wzoru. Dzieci zazwyczaj lubią zabawy w porównywanie i różnicowanie obrazków z dużą ilością szczegółów – wykorzystujmy to. Oczywiście stopień trudności musi być dostosowany do wieku dziecka!
Poniżej przykłady zabaw:

1. Spostrzegawczość:

• Dziecko otrzymuje dwa obrazki różniące się kilkoma szczegółami. Ma odnaleźć te różnice i – to ważne - nazwać.
• Dziecko otrzymuje kilka podobnych obrazków, spośród których dwa są jednakowe. Musi je odszukać (np. dwie identyczne śniegowe gwiazdki wśród kilku innych, kwiatki itp.).
• Zagadki graficzne, np. - przedszkolaki wkładają butki, jeden włożył nie do pary. Zgadnij który?

2. Dobieranki obrazkowe:

• Dobieranie par jednakowych motyli, choinek i kolorowanie ich.
• Łączenie elementów związanych ze sobą, np. czapka – szalik, szczotka - pasta, but – noga.

3. Dobieranie tematyczne:
Dziecko otrzymuje obrazki przedstawiające cztery pory roku. Do każdej z pór musi dobrać pasujące symbole, również przedstawione na obrazkach – sanki, bałwanek, owoce, wiaderko i łopatka itd.

4. Składanie całości z części:

• Dziecko otrzymuje dwa obrazki,  jeden cały, drugi pocięty. Musi go poskładać według wzoru.
• Dziecko otrzymuje dwa obrazki, których części są pomieszane. Wykonuje jak wyżej.
• Porozcinane figury geometryczne układa odpowiednio na wcześniej narysowanym wzorze.

5. Zabawy graficzne:

• Rysowanie konturów według podanego wzoru.
• Kreślenie kształtów graficznych.
• Rysowanie szlaczków, ornamentów według wzoru. Najpierw z podanym konturem, potem, w miarę nabywania wprawy, bez konturu.
• Kolorowanie, zamalowywanie farbami płaszczyzn z wyznaczonym konturem. Zachęcamy dziecko, by nie przekraczało linii, ale dokładnie wypełniało obrazki.
• Wklejanie wycinanek w przygotowaną ramkę.
• Wyklejanie wzorów kawałkami wydartymi z kolorowego papieru.
• Malowanie dużych kształtów pędzlem według wzoru.
• Rysowanie konturu za pomocą kreski łączącej wyznaczone punkty. Jaki obrazek powstanie?

Anna Czajkowska
Logopedzi.pl