Co oznaczają rysunki przedszkolaka?

Rysunek dziecka to świetna okazja do tego, by popatrzeć na świat jego oczami. Jeśli przyjrzymy się bardziej uważnie dziełu przedszkolaka, spod barw, postaci i - wydawać by się mogło - przypadkowych kształtów wyłoni się to, na co zwykle nie zwracamy uwagi, nad czym się nie zastanawiamy lub co czasem wydaje się być zawoalowane. Co można dostrzec?

Radości, problemy, a nawet charakter dziecka, jego sposób myślenia, obraz siebie, rodziny i otaczającej malucha rzeczywistości. Kredką i kreską dziecko opowiada to, co wie i czuje, a czego nie potrafi jeszcze wyrazić. Co nam może zdradzić rysunek dziecka? Na co zwrócić uwagę?

Rysunek dziecka fachowo ocenia się na trzech poziomach:

Poziom graficzny - bierze się pod uwagę sposób posługiwania się ołówkiem, siłę linii, wielkość zużytej powierzchni, wykorzystanie przestrzeni, staranność wykonania elementów rysunku

Poziom rozwoju rysunku w odniesieniu do kategorii wiekowych - i tak „głowonogi” , obiekty charakterystyczne dla 3-4 latków powinny zaniepokoić rodziców, jeżeli występują w rysunkach dzieci 6-letnich- wskazywać to może na o opóźnieniu rozwoju dziecka.

Analiza treści rysunku - zwraca się uwagę na kolejność rysowanych postaci i elementów, ich wielkość, staranność ich wykonania, rozmieszczenie elementów w stosunku do siebie czy kolorystyka. Ważne jest czy rysunek jest jedno-, dwu- czy wielobarwny ( w sytuacji kiedy dziecko ma do wyboru wiele kolorowych kredek ), a także jaki kolor w nim dominuje.

I tak:

Rozmach kreski - kreska "rozmachowa" długa, która powstaje od jednego pociągnięcia, zajmująca większą część kartki- świadczy o energii, odwadze i otwartości; kreska krótka, wskazywać może jakieś zahamowania;

Nacisk kreski-  silny mówi o odwadze, czasem gwałtowności, energii; słaby nacisk kredki natomiast- o nieśmiałości, łagodności, czasami nerwicy i wysokim niepokoju.

Rozmieszczenie rysunku na kartce

Rysując dziecko może wykorzystać całą kartkę lub jej część.

• Rysowanie na górze kartki mówi o idealizmie lub marzeniach, bogatej wyobraźni.

• Umieszczenie rysunku na środku kartki wskazuje, że odnosi się do spraw najbardziej uświadomionych, podczas gdy innych nie chce ujawnić.

• Dolny pas kartki jest ulubionym pasem zmęczonych, często przygnębionych dzieci.

• Pas górny jest wracaniem myślami do przeszłości.

• Rysunek namalowany w dolnym lewym pasie ujawnia wewnętrzne skrępowanie, a pas prawy cechuje wybieganie w przeszłość.

Powinno się zwracać również uwagę na kompozycję rysunku. Jeżeli obrazki dziecka skupione są w jednym z rogów kartki, to może to świadczyć o tym, że jest nieśmiałe i nie potrafi odnaleźć się w grupie- na przykład przedszkolnej.

Natomiast, jeżeli jego prace wychodzą poza kartkę, to może to być znakiem tego, że jest nadpobudliwe lub nerwowe. To, co dla malucha jest ważne, na rysunku jest największe. Należy również zwrócić uwagę na to, co znajduje się w centrum rysunku  Zdrowe dziecko wykorzystuje całość kartki lub zachowuje proporcje (rysuje na środku).

Barwy użyte w rysunku mówią o emocjonalności dziecka

• Wielokolorowość rysunku świadczy o żywej emocjonalności, posłużenie się tylko jedną kredką (zwłaszcza szarą) wskazuje na zahamowanie emocjonalne i niepokój.

• Czasem może wydawać się, że barwy rysunku są przypadkowe. Tymczasem różowa mama narysowana ulubionym kolorem dziecka wskazuje na głęboką zażyłość postaci.

• Radość, zadowolenie łączy się z żywymi barwami ich rysunków. Dysproporcje, deformacje, których dziecko dokonuje nieświadomie lub specjalnie mogą wyrażać odczucia takie, jak: śmieszność, podziw, strach

Przedszkolaki zazwyczaj wybierają kolory:

• Różowy - spontaniczność, powierzchowność;
• Pomarańczowy - podrażnienie, różne hamulce w wykonywaniu działań, pobudzanie wewnętrzne;
• Ciemno- niebieski - próba kontroli własnych emocji;
• Ciemno-zielony - zwiększona wrażliwość na sytuacje w otaczającym świecie;
• Jasno-zielony - zrównoważenie, stabilizacja, wyciszenie;
• Biały - wysoki poziom lęku;
• Nadmiar czerwoności świadczy o nadmiernym pobudzaniu;
• Zestawienie czerwieni i czerni świadczy o zaburzeniu procesów emocjonalnych.

Kto jest najważniejszy w domu?

Z rysunku dziecka można odczytać również, co go martwi (np. chora babcia) albo o czym marzy- jeżeli w rysunkach dziecka często powtarza się jakiś element .

Analizując kolejność rysowania członków rodziny, ich rozmieszczenie oraz wielkość dowiadujemy się, z którą osobą najbardziej jest związane emocjonalnie. Rysunki to autentycznych obraz relacji panujących w rodzinie. Bliskość postaci z dzieckiem może oznaczać miłość bądź oddalenie.

Rysunek rodziny, na którym jest brak postaci dziecka, które go malowało, spowodowane jest rozluźnieniem więzi rodzinnych, osamotnieniem, a czasem i odrzuceniem.

Osoba najważniejsza umieszczana jest w centrum kartki- jest największa, barwna, narysowana starannie.

Osoba, która budzi lęk lub jest mało ważna- jest pominięta lub znajduje się w kącie; jest mała, niestarannie narysowana, jednobarwna.

Bliska odległość osoby z dzieckiem oznacza występowanie więzi emocjonalnej między nimi, a duża odległość między osobami oznacza niechęć.

Co może niepokoić?

Rysunek dziecka, który nie wykazuje trudności w jego funkcjonowaniu to taki, w którym jest wiele elementów, zastosowanych jest wiele barw; postacie w nim występujące mieszczą się na kartce i są zadowolone; rysunek wykonany jest nie słabą, ale i niezbyt mocną kreską

W rysunku bądź podczas rysowania zaniepokoić rodziców powinno:

• stale przeważające czarny kolor - choć dziecko ma do dyspozycji wiele kredek – może to świadczyć o nastrojach depresyjnych,
• Obrazki ponure w nastroju i treści,
• Dominujący duet czerwieni i czerni, gdzie rysunek będzie wykonany mocną kreską. Może to świadczyć o problemach emocjonalnych
• jeżeli w treści rysunku często występują sceny przemocy, wojny-zdradzać to może skłonności do agresji,
• brak umiejętności odwzorowywania rysunku i rysowania na zadany temat,
• duża niechęć do rysowania, mimo wielokrotnego zachęcania i podsuwania rozmaitych artykułów plastycznych,
• bohaterowie rysunków to głównie postacie negatywne, złe, które budzą lęk lub są w swej budowie niekompletne.

UWAGA! Nie należy demonizować treści rysunków i ostrożnie wyciągać wnioski, by uniknąć nadinterpretacji występujących w nich treści. Ich analizą powinni się zająć specjaliści. Zaniepokojeni rodzice powinni zgłosić się z rysunkiem do psychologa dziecięcego.

Monika Zalewska-Biełło

Wychowanie dziecka - przeczytaj pozostałe nasze artykuły.

Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym - kliknij tutaj.

Masz dziecko w przedszkolu ? - zajrzyj tutaj