Wielojęzyczne dzieci

Wielojęzyczne dzieci

Około 70% ludności świata potrafi porozumiewać się w dwóch lub więcej językach. Istnieją kraje, w których wielojęzyczność jest czymś zupełnie naturalnym. Przykładem mogą być takie państwa jak Irlandia, Belgia czy Szwajcaria.

Wielojęzyczność oznacza umiejętność władania dwoma lub kilkoma językami w takim samym stopniu, jak osoba jednojęzyczna posługuje się swoim językiem ojczystym.  Polega na umiejętności wykorzystywania wszystkich sprawności w języku ojczystym i kolejnych oraz częstym używaniu tych języków w różnych sytuacjach i z różnymi uczestnikami aktu komunikacji. Zazwyczaj dwujęzyczne dziecko, znające perfekcyjnie dwa języki wychowuje się w rodzinie, gdzie mama i tata pochodzą z różnych krajów albo, jeśli rodzice są Polakami, gdy zamieszka za granicą. Przy pomocy lekcji i szkół językowych nie nauczymy dziecka drugiego języka w tak głębokim stopniu, jak języka ojczystego. Konieczny jest tu bliski kontakt z danym językiem i kulturą, umożliwiający osobiste ich doznawanie. Dziecko powinno słuchać „obcej” mowy przynajmniej  kilka godzin dziennie, używać jej w konkretnych, codziennych sytuacjach, rozmawiać i bawić się z rówieśnikami. 

Dziecko od narodzenia począwszy ma ogromne możliwości chłonięcia języka i wszystkich jego skomplikowanych struktur, melodii, wymowy. Jest też bardzo wrażliwe na różne sposoby mówienia. Nawet kiedy słyszy  tylko jeden język, bardzo szybko uczy się różnic w sposobie mówienia u osób starszych i młodszych, u kobiet i mężczyzn. Taka podatność na języki możliwa jest jedynie w pierwszych latach życia, a najważniejszy w rozwoju językowym dziecka jest swobodny dostęp do języka. Jeśli maleństwo od urodzenia osłuchuje się z dwoma językami w różnych sytuacjach i jeśli czuje ono potrzebę przyswojenia sobie obydwu języków w celu porozumienia się z otoczeniem, wtedy nauczy się ono każdego z nich. Dla dzieci sytuacja dwujęzyczna, to po prostu  jeszcze jedna różnica pomiędzy ludźmi.

Często bywa tak, że dziecko pod wpływem różnych czynników (na przykład stosunku emocjonalnego do poszczególnych osób posługujących się w kontaktach z nim danym językiem, potrzeby komunikacji, intensywności kontaktów z każdym z języków)  "wybiera" jeden z języków jako swój język dominujący (zwany też „macierzyńskim”), zaś drugi - jako język słabszy. Poza tym w pierwszych dwóch latach wychowania dwujęzycznego często dochodzi do mieszania przez dziecko obu języków. Dzieje się tak dlatego, że dziecko dość późno zyskuje świadomość istnienia dwóch różnych systemów językowych. Jednakże w późniejszym okresie na ogół nie ma problemów z wyborem danego języka w zależności od osoby partnera komunikacyjnego i sytuacji komunikacyjnej. Mózg rozdziela i doskonali oba języki równolegle.

Obecnie nie ma żadnych dowodów na to, że nauka więcej niż jednego języka wpływa negatywnie na rozwój dziecka, wręcz przeciwnie.  Przyswajanie podstaw języka w tym wieku umożliwia dziecku jego poznanie w sposób pełniejszy i bardziej naturalny niż na jakimkolwiek innym etapie życia. Specjaliści ustalili, że granica to cztery języki i dopiero piąty język wprowadzany w tym samym czasie, co pozostałe cztery, może nastręczyć trudności. 

Zalety wielojęzyczności

To, w jaki sposób stymulowany jest mózg dziecka, wpływa na rozwój jego procesów poznawczych, dzięki którym bada ono rzeczywistość. Z  kolei to, w jaki sposób pobudzana jest pamięć, koncentracja i wyobraźnia, ma odzwierciedlenie w jego sposobie myślenia, a także wpływa na jego emocje i zachowanie. Dawniej niektórzy naukowcy twierdzili, że przyswajanie obydwu języków we wczesnym wieku jest dla dzieci szkodliwe. Jednak najnowsze badania wykazują coś wręcz odwrotnego.

Istnieją dowody na to, że dwujęzyczność:

  • Wspiera rozwój inteligencji.
  • Dzięki niej  rozwija się zdolność do elastycznego myślenia i zwiększa plastyczność umysłu.
  • Daje przewagę  przede wszystkim w zakresie kreatywnego myślenia,  jako rezultat umiejętności łatwiejszego przetwarzania informacji w dwóch różnych językach i „elastyczności poznawczej” – rozwiązywania problemów.
  • Rozwija zdolność abstrakcyjnego myślenia.
  • Wpływa na przyszłe zdolności językowe dziecka i ułatwia naukę kolejnych języków. 

Dwujęzyczne dzieci:

  • Uczą się łatwiej drugiego języka podczas zabawy, natomiast pozostałe dzieci wyuczają się go później w szkole z wielkim trudem.
  • Cechuje  większa wrażliwość na wszelkie zjawiska językowe.
  • Mają łatwość tworzenia nowych pojęć.
  • Posługują się większą ilością słów oraz znaczenie umiejętniej wykorzystują je w kontekście prowadzonej rozmowy. Kiedy już dziecko rozwinie zdolność pisania w dwóch językach,  jest ono zdolne do porównania, w jaki sposób dwa zupełnie inne od siebie języki tworzą rzeczywistość.
  • Są bardziej elastyczne do przystosowania się niż dzieci jednojęzyczne.
  • Twierdzą, że znajomość języka rodziców pomaga im w określeniu własnej tożsamości i pełniejszym zrozumieniu ich kulturalnego dziedzictwa. 

Dwujęzyczność nie tylko rozwija zdolności komunikacyjne i stymuluje rozwój dziecka,  ale coraz częściej postrzegana jest  jako inwestycja w jego przyszłość.   

Rozwój mowy u dzieci dwujęzycznych przebiega tak samo jak u dzieci jednojęzycznych, które także na początku popełniają błędy. Z czasem, w miarę rozwoju słownictwa, dzieci uczą się poprawnej formy. Jeśli rodzice sami nie będą kaleczyć swego ojczystego języka i zadbają o stały z nim kontakt, dziecko także będzie mówiło czysto i poprawnie.

reklama

Wady wielojęzyczności

Dziecko, które uczy się wielu języków naraz, przebywa zwykle w społeczności wielokulturowej i mogą wyniknąć z tego pewne problemy z identyfikacją.

  • Dwujęzyczność dziecka to niewątpliwie duży wysiłek rodziców, którzy starają się dostarczyć dziecku odpowiednich bodźców i materiałów.
  • Jeśli język rodzinny zaniedbywany jest przez rodziców, którzy zmienili kraj zamieszkania, to dziecko może opanować go tylko w stopniu ograniczonym.
  • Jeżeli dziecko ma wady wymowy, jego mowa jest niepoprawna, to wprowadzanie języka obcego może tylko pogorszyć tę sytuację. Należy skupić się najpierw na płynnej mowie ojczystej, skorygować błędy, a dopiero później wprowadzać język obcy.

Pamiętajmy, że dziecko nie stanie się dwujęzyczne automatycznie. Największą rolę mają tu do odegrania rodzice. Jeżeli będą świadomi wartości dwujęzycznego wychowania, będą konsekwentni w porozumiewaniu się z dzieckiem zawsze i wyłącznie w swoim języku ojczystym, to dzieci będą dwujęzyczne. Dzieci posługujące więcej niż jednym językiem często przechodzą okres buntu, kiedy chcą używać wyłącznie języka dominującego, bo w żaden sposób nie chcą się różnić od swoich rówieśników. Warto się zatem uprzeć i mówić do dziecka w swoim języku, nawet jeśli ono odpowiada nam w języku otoczenia – przyjdzie bowiem czas, że doceni zalety wielojęzyczności. Dzieci muszą osłuchać się z językami w różnych sytuacjach. Jeśli dziecko nie ma okazji usłyszeć któregoś języka z ust innych osób, nauka drugiego dialektu jedynie poprzez słuchanie jednego z rodziców może nie wystarczyć. Jest to niebezpieczne zwłaszcza w sytuacji, gdy obydwoje rodziców włada "dominującym" językiem. Dzieci czują wtedy, że nie potrzebują uczyć się tego „słabszego”.

Od rodziny bowiem, a zwłaszcza od postaw rodzicielskich zależy, jaki język zdominuje komunikację w rodzinie. Bez względu na to,  jaki język rodzina uważa za najważniejszy, ten który jest  powszechnie używany w domu, powinien być dobrze znany wszystkim członkom rodziny. Czasami zdarza się, że z upływem czasu,  przepaść w komunikacji między dziećmi a rodzicami jest tak duża, że obie strony zaczynają mieć problemy w wyrażaniu własnych uczuć, emocji w języku zrozumiałym dla obu stron. Jeśli chcemy zachować więź z naszymi dziećmi, chcemy być zrozumiani przez nie i sami je rozumieć i być w stanie zrozumieć, powinniśmy zadbać o należyty komfort wyrażania wzajemnych myśli i odczuć.
 

Ocena: z 5. Ocen:

Ten tekst nie ma jeszcze oceny. Dodaj swoją!

Czy ta strona może się przydać komuś z Twoich znajomych? Poleć ją: