Zdolne dziecko – kto to taki?

„Moje dziecko jest zdolne” – mówisz z dumą. Ale zdolne – czyli jakie? Choć w ostatnim czasie wiele mówi się o dzieciach zdolnych, podkreślając przy tym konieczność pracy z takimi dziećmi, rzadko definiuje się co owe bycie zdolnym oznacza. Dziecko zdolne – kto to taki?

• zdolne dziecko to dziecko, u  którego inteligencja ogólna jest na poziomie wysokim lub bardzo wysokim. Chcąc poznać II (iloraz inteligencji) dziecka, warto udać się do rejonowej poradni psychologiczno-pedagogicznej, gdzie psycholog będzie mógł przeprowadzić badanie inteligencji. Warto przy tym pamiętać, że tylko takie specjalistyczne badanie daje nam prawdziwy wynik, którego nie określi żaden z dostępnych w Internecie testów obrazkowych;

• dziecko zdolne oprócz wysokiego poziomu możliwości intelektualnych, odznaczać się może jakąś zdolnością tzw. specyficzną – np. w zakresie dokonywania operacji rachunkowych, umiejętności plastycznych, humanistycznych, sportowych czy też społecznych. Gdy owa zdolność specyficzna wyróżnia dziecko na tle jego rówieśników, możemy przypuszczać, że jest ono dzieckiem zdolnym;

• aby znaleźć odpowiedź na pytanie „Czy moje dziecko jest zdolne?”, warto więc skorzystać z pomocy specjalisty, który przeprowadzi tę diagnozę, jak również z pomocy nauczycieli, którzy pracują z dzieckiem. W oparciu o swoje obserwacje i analizę wyników w nauce, będą mogli oni określić mocne strony dziecka i podpowiedzieć rodzicom kierunek dalszej pracy z dzieckiem. Nawet jeśli sami jesteśmy przekonani, że nasze dziecko jest zdolne, warto to zweryfikować w rozmowie z nauczycielem, który patrzy na dziecko obiektywnie, a jednocześnie potrafi ocenić jego możliwości na tle innych dzieci w tym samym wieku.

Jak funkcjonuje zdolny uczeń?

• tym, co może skłonić rodziców i nauczycieli do diagnozy zdolności dziecka, jest obserwacja jego funkcjonowania i stosunek do zdobywania wiedzy. Uczeń zdolny jest zwykle uczniem „głodnym” wiedzy – otwartym na jej zdobywanie i gotowym do jej poszukiwania również poza tym, co ma „podane” w szkole, np. poprzez czytanie specjalistycznych książek (np. o komosie), albo uzupełnianie wiedzy o dodatkowe treści, np. z Internetu;

• dzieci zdolne bardzo często dążą do znalezienia odpowiedzi na nurtujące je pytania, lubią rozwiązywać zadania dla chętnych, są wytrwałe w poszukiwaniu odpowiedzi na nurtujące je pytania;

• uczniowie zdolni uczą się zwykle szybciej niż ich rówieśnicy, potrafią w tym samym czasie przyswoić większą partię materiału, co niekiedy sprawia, że zapytane co było na lekcji, mówią, że „same nudy”;

• zainteresowania dzieci zdolnych są zwykle bardzo szerokie i gdyby nie ograniczał ich czas, najchętniej robiłyby… wszystko J Rodzice tych dzieci mówią nawet, że muszą dawkować dzieciom liczbę zajęć pozalekcyjnych, bo im samym trudno się zdecydować, które z nich wybrać;

Uwaga na pułapki

• warto jednak pamiętać, że sama inteligencja i zdolności to nie wszystko – obserwując dziecko, warto bowiem zwrócić uwagę na jego odporność emocjonalną – jak reaguje na porażki? Czy potrafi przyjmować krytykę?

• istotną rolę odgrywa także motywacja do nauki i zdobywania wiedzy – czy jest ona stała? Jaka jest jej siła? Skąd tak naprawdę się bierze (czy wynika z potrzeb samego dziecka – tzw. motywacja wewnętrzna)?

• ważne są również reakcje dziecka  w sytuacjach stresowych – czy reaguje zadaniowo (dąży do rozwiązania problemu, robi pewien plan, dzięki któremu uda się ten problem rozwiązać), czy reaguje emocjonalnie (silnym napięciem, lękiem czy też ucieczką w świat fantazji) czy też unikowo (np. objadając się słodyczami tuż przed egzaminem),

• warto przyjrzeć się również, jak wyglądają relacje dziecka z rówieśnikami – czy jest otwarte na współpracę? Czy jest lubiane i akceptowane w swoim otoczeniu? A może ono samo ma skłonność do izolowania się?

Uwzględnienie emocji i funkcjonowania społecznego, jest niezwykle ważne. Jest to bowiem pewnego rodzaju zasób, który obok zdolności intelektualnych, jest istotny w osiąganiu sukcesu szkolnego dziecka zdolnego. O tym jak ważne w tej drodze jest wsparcie rodziców, przeczytacie Państwo w kolejnym artykule.

Anita Janeczek-Romanowska
psycholog

Wychowanie ucznia - przeczytaj pozostałe nasze artykuły.

Rozwój dziecka w wieku szkolnym - kliknij tutaj.

Masz dziecko w szkole ? - zajrzyj tutaj